Skûtsjesilen is pure emotie
Vanaf vandaag staat Fryslân drie weken lang in het teken van het skûtsjesilen. Eerst twee weken de wedstrijden om het kampioenschap van de SKS en daarna nog een week de wedstrijden van de IFKS. Waarschijnlijk is Fryslân de enige plek ter wereld waar wedstrijden gezeild worden met traditionele vrachtschepen. De skûtsjes waar vroeger mest en turf mee vervoerd werden, zijn omgevormd tot pure racemonsters.
Honderd jaar oud
Skûtsjesilen is een oude traditie. Eigenlijk werden er in Fryslân altijd al hardzeilwedstrijden gehouden tussen vrachtschepen. Vaak spontaan en informeel. Langzamerhand heeft dat een gestructureerde vorm gekregen. Zo werden de wedstrijden van vlak voor de tweede wereldoorlog georganiseerd door een plaatselijke kroegbaas. Sinds 1945 gebeurt dat onder verantwoordelijkheid van de SKS – de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen, waarbij de organisatie van de wedstrijden verzorgd wordt door plaatselijke commissies.
De wedstrijdskûtsjes zijn nog hetzelfde als vroeger. De meeste zijn ruim honderd jaar oud en het zijn echte racemonsters en hoewel ze op detail van elkaar verschillen, doet het denken aan een eenheidsklasse. Strak in het tuig, perfect getrimd, goed getrainde bemanning en strikte uitrustingseisen. Zo brengt het skûtsjesilen traditie en wedstrijdsport samen.
Mei it mes yn ‘e bek
Zo’n honderd jaar geleden was skûtsjesilen een hobby die deel uitmaakte van van de Friese cultuur. Een soort museumsport. Vlak voor de bouwvakvakantie, traditioneel de wedstrijdweken van het skûtsjesilen, werd het tuig een keer uitgeprobeerd en dat was het dan wel qua voorbereiding. Na de start werkte je je slagen af en in het voordewindse rak kon je een shagje roken. Strijd was er uiteraard wel. “Sile mei it mes yn ‘e bek!” Elke bemanning was altijd bereid om een ander skûtsje, een andere schipper, een hak te zetten.
GPS-trackers
In de loop van de vorige eeuw werd steeds duidelijker dat ook in het skûtsjesilen een gedegen training en een goede voorbereiding beslissend kunnen. In 2011 bijvoorbeeld, besloot de commissie van Langweer om Roy Heiner – bekend van de Volvo Ocean Race – in te huren als trainer en adviseur. Het Langweerder skûtsje had te lang niet gewonnen volgens de lokale sponsors en dat moest anders. Een revolutie binnen het skûtsjesilen. Skûtsjesilen werd topsport en een echte teamsport. Nu is een gedegen training heel normaal, waarbij de teams bijvoorbeeld GPS-trackers gebruiken om te leren hoe een overstagmanoeuvre nog efficiënter kan.
IJzersterke band
Voor de wal lijkt een skûtsje één brok nostalgie met een sullige kromme mast. Totdat de aangespannen voorstag de houten mast van 15.000 Euro recht trekt, de perfect gesneden zeilen omhoog gaan, de bemanning haar plek inneemt en de meer dan een eeuw oude ijzeren bak een snelle racemachine wordt.
Skûtsjesilen is pure emotie, net als voetbal. Schipper en bemanning doen er alles aan om te winnen. Het publiek heeft een ijzersterke band met het eigen skûtsje. En heel Fryslân leeft mee.
Kijken? Dit is het wedstrijdschema voor 2018. De meeste wedstrijden beginnen om 14.00 uur, alleen die in Terherne start om 15.45 uur. Wat de beste plekken zijn om de wedstrijd te volgen zie je op www.skutsjesilen.nl en in de gratis app.
Za. 04-08 Grou Ma. 06-08 De Veenhoop Di. 07-08 Earnewâld Wo. 08-08 Terherne Do. 09-08 Langweer Vr. 10-08 Elahuizen Za. 11-08 Stavoren Ma. 13-08 Woudsend Wo. 15-08 Lemmer Do. 16-08 Lemmer Vr. 17-08 Sneek
