Lex Keuning 1950 -2023
Lex Keuning stond aan de basis van belangrijke innovaties in de scheepsbouw. Onder andere de ontwikkeling van de Bijlboeg is aan hem te danken. Keuning heeft tijdens zijn werkzame leven aan de TU Delft een grote rol gespeeld bij de wetenschappelijke onderbouwing van het ontwerpen van (zeil) schepen. Samen met Gerard Dijkstra heeft hij onnoemelijk veel jachten getest in de sleeptank van het Marin in Wageningen. De werkrelatie groeide uit tot een langdurige vriendschap. Keuning is drager van de Koninklijke onderscheiding Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw en kreeg in 2011 de erepenning voor Maritieme Techniek van het KIVI (Koninklijk Instituut Van Ingenieurs). Lex Keuning is op28 november overleden. Tijdens de uitvaart eerde Gerard Dijkstra zijn vriend met onderstaande tekst.
Mijn naam is Gerard Dijkstra, oprichter van Dykstra Naval Architects. Mij is vandaag de eer toebedeeld om als vriend van Lex iets te mogen zeggen.
Lex,
Daar staan wij dan. Na een samenwerking die wellicht begon in de jaren tachtig en waaruit later een vriendschap voortkwam die nu abrupt is afgebroken. Het is vandaag geen goede dag, maar het is ook een dag die vele mooie herinneringen oproept. Het zijn deze herinneringen die ik graag deel. Het zijn niet alleen mijn herinneringen maar ook die van je vele vrienden in de watersportwereld.
Als ik terugkijk op al deze jaren dan is het woord dat bij mij opkomt en dat bij jou hoort het woord “stille kracht”, niet de stille kracht zoals gebruikt door Multatuli maar als een stille kracht die heel veel mogelijk heeft gemaakt.
Tijdens jouw afscheid van de TU Delft, zo’n 8 jaar geleden, haalde ik de uitspraak aan van Joseph Conrad: Sailing (commercial) is the essence of life, yachting is the pleasure of life. Voor jou was yachting zowel essence als pleasure. Jouw professionele leven bewoog zich op beide vlakken. Waarbij yachting niet alleen onderdeel was van je werk aan de TU Delft, maar ook in jouw vrije tijd werd dit belangrijk. Je werd uiteindelijk de reder van een kleine vloot jachten.
Over je succesvolle werk bij de snel varende bedrijfsvaartuigen is al veel gezegd, vandaag kijk ik graag terug op de pleasure kant. Aan het werk dat je deed op het gebied van het wetenschappelijk onderbouwen van het ontwerpen van zeiljachten heeft de watersport veel te danken. Je was bezig met wetenschap maar ook met de opleiding van een nieuwe generatie scheepsbouwkundigen, jachtbouwers en jachtontwerpers. Fundamenteel onderzoek en contact met de maritieme buitenwereld speelde daarin een belangrijke rol. Samen met professor Jelle Gerritsma, hield je twee generaties jachtontwerpers in zowel binnen- als buitenland op het rechte spoor. Jullie stonden aan de basis van de transitie van ambachtelijk ontwerpen naar wetenschappelijk ontwerpen. Mede door jullie belangstelling in deze, en de onderkenning van de problemen waarmee de watersportindustrie en de jachtontwerpers te maken hadden, werd Nederland een grote naam in de jachtbouw.
Onderdeel hiervan was de Werkgroep Speurneuzen Jachten, bestaande uit vertegenwoordigers van zowel de industrie, de jachtontwerpers, alsmede medewerkers van de afdeling scheepsbouw. Je werd de drijvende kracht in deze groep. Ik had de eer later de bijeenkomsten voor te ziten, maar de inhoud kwam bij jou vandaan. De bijeenkomsten waren altijd inspirerend, wij konden met onze vragen bij jou terecht. Vragen die medebeantwoord konden worden door onderzoek aan de universiteit.
Het leidde tot het beschikbaar komen van het Delft Velocity Prediction Program, een reken methode voor de zeilprestaties van jachten. De reken methode was gebaseerd op het onderzoek in de sleeptank naar de hydromechanische eigenschappen van zeiljachten, de 2
Delft Systematic Yacht Hull Series. In 1974 werden de eerste modellen gesleept, uiteindelijk zijn er meer dan 50 modellen getest. In 2012 werden de resultaten, iets unieks, vrij toegankelijk gemaakt. Een hoogtepunt.
Met het in 2011 toekennen van de KIVI-Maritieme erepenning werd, in de woorden van de jury, “jouw zonderlinge combinatie van wetenschappelijk onderzoek en non-conformistisch vrij denken” gehonoreerd. Woorden die ik volledig onderschrijf.
Het Delft VPP en het VPP van de Wolfson Unit werden de wetenschappelijke basis van het eerste rating systeem (het IMS) voor zeiljachten. Het is één van de weinige keren dat je te enthousiast was over de resultaten van onderzoek, de materie bleek gecompliceerder dan gedacht. Je bleef als een technical officer de rest van je leven onvermoeid werken aan verbeteringen.
Het heeft je, en daarin stond je niet alleen, altijd een verlies geleken dat gaandeweg dit vrije wetenschappelijke verkeer verzandde in bureaucratie en commerciële belangen.
Maar de transitie van ambachtelijk naar wetenschappelijk ontwerpen heeft Nederland glansrijk doorstaan en ik wil je, namens de werkgroep en meer nog mijzelf, daarvoor danken.
De resultaten van onderzoek aan jachten in Delft, bij Marin en in het buitenland werden onder andere gepubliceerd in de HISWA Symposium Papers. Ook hier nam je het voortouw. In 2018, voor het 50 Jarig jubileum van dit symposium, maakten wij nog samen een overzicht van die periode. Jammer genoeg liet je gezondheid toen niet toe om dit ook samen te presenteren.
Je vertrek uit Delft in 2015 bleek achteraf een rookgordijn. Wind Assisted Ship Propulsion bleef je aandacht houden, het is een onderzoeksgebied waar nog veel te doen valt. Ook hier stond je aan de basis en ik heb goede herinneringen aan de vele gesprekken die wij voerden over WASP en andere zaken. De laatste jaren voornamelijk tijdens etentjes, met Loon erbij, in de De Rosmolen.
Je bent nu uit zicht, je zeilde over de horizon, wij kunnen je niet meer zien, maar dat betekent niet dat je weg bent. De herinnering blijft en jouw geestes kinderen blijven van onschatbare waarde.
Gerard Dijkstra
Regelmatig verschijnt er een mini-biografie op Zeilhelden over een Nederlandse of Vlaamse zeiler m/v die iets bijzonders heeft gepresteerd. Als je denkt dat je naam hebt die in deze galerij niet mag ontbreken stuur dan een mailtje naar redactie@zeilhelden.nl
