Fair Ferry: Biskaje en de Atlantic
Maaike de Jong zeilt met Fair Ferry op de Morgenster naar Zuid Amerika en het Caribisch gebied. Deze reis, van vier maanden, is opgedeeld in 7 etappes (zie kaartje onder aan haar blog). Aan boord helpen alle deelnemers mee als ‘sailtrainees’ en leren ze zeilen, navigeren en de fijne kneepjes van het zeemanschap. Maaike zeilt alle etappes mee en vaart dus van Rotterdam naar Rotterdam en onderweg doet ze verslag van haar belevenissen.
4 december
Na ruim een jaar voorbereiding begin ik vandaag aan de tweede etappe van mijn zeiltocht over de Atlantische Oceaan. Ik ga eindelijk beginnen aan de tweede etappe van mijn Fair Ferry zeiltocht met de Morgenster over de Atlantische Oceaan. Erover nadenken is leuk; het daadwerkelijk doen lijkt mij LEVENSVERANDEREND. Ik kijk er naar uit om de zeilen bij te zetten voor duurzaam personenvervoer. What’s next? Nou hopelijk goede winden, blauwe luchten en een duurzame toekomst.
5 december
Vertrek uit Cascais. Onderweg naar Tenerife. Dolfijnen? komen langs! Het voelt alsof ze ons een stukje op weg brengen.
9 december
Dacht ik na de Golf van Biskaje al wat beleefd te hebben, deze passage richting Tenerife kon er ook wat van. We vertrokken uit Cascais met een groot aantal nieuwe opstappers. De newbies zeg maar, alsof zo’n twee weken op zee al echte zeebonkjes van ons gemaakt had. Op een gegeven moment stond ik achter het roer toen er een fikse bui langskwam. Eerst was het nog wel genieten de hoge golven, de harde wind, alsof je in een geweldige kermisattractie stond. Maar in het volgende moment kwam de wind tijdens een soort mini-windhoos van de andere kant en was ik toch wel even blij dat kapitein Jacob het roer overnam om ons kundig door deze stevige bui heen te loodsen. Met de depressies ging het schip weer aardig te keer en maakte ik een mooie smak (lees werd ik gelanceerd) recht de hut van Stephan en zijn vrouw in. Een mooie dikke blauwe plek (en de stille schaamte) is mijn getuige. Door de zuidelijke wind duurde de reis veel langer dan gepland. Ik speelde Yahtzee en won met een dubbele Yahtzee, las het boek over Shackleton’s ongelofelijke reis naar Antarctica met de Endeavor. Ook heb ik nog wat films bekeken. Inmiddels zijn we ook een boekclubje rondom Bruno Latour begonnen onder bezielende leiding van filosoof Bob. Met ‘Our House’ van Crosby, Stills, Nash and Young op de koptelefoon leerde ik het genot van muziek aan boord, en vooral van het genieten van de diverse vergezichten terwijl je naar muziek luistert.
Tegelijkertijd sloeg ook de heimwee onverwachts toe, want dat was iets wat mij compleet vreemd was tot nu toe in mijn leven. Maar ja, ver weg van huis, man, kind en hond, op een toch wel grote zee ergens ter hoogte van Afrika doet zelfs het grootste zeemans hart smelten denk ik zo. Gelukkig zijn mijn nieuw gevonden zeemaatjes Susan en Emily nooit ver weg (Jeanet is in Lissabon afgestapt) en maken we er een dagelijks feestje van. Ik had ook een leuk klusje in de vorm van een antieke Walker Log waarop je de afgelegde mijlen (door het water) kunt bijhouden. Een metertje met een draadje, loodje, draaiend vinnetje zeg maar. Als je dat afzet tegen de kompaskoers kun je vrij aardig bepalen waar je je op die onmetelijke zee ergens zou moeten bevinden. Al gauw kon ik het ook aan anderen uitleggen en dat was super gaaf. Ook heb ik de eerste notities in het logboek gemaakt en de positie ingetekend op de kaart. En naast de Walker Log waarmee de 19e eeuwse zeelui heel blij waren, beschikken wij gelukkig ook over AIS, Radar, GPS en digitale kaarten. Zo hoef ik mij zelfs op deze onmetelijke zee niet verloren te voelen, ik weet namelijk precies waar ik ben. Thuis op de Morgenster, daar waar ik graag wil zijn. Let vooral op het zwarte gedaante met de gele capuchon achter het roer, dat ben ik. Best stoer hè?
10 december
De Walker Log. Wie gebruikt ‘m nog? Onderweg naar Tenerife op de Morgenster kwam de Walker Log te voorschijn uit een mooi houten doosje. Het was even uitzoeken hoe het werkte maar daarna heb ik met veel plezier de afgelegde zeemijlen genoteerd, wat super leuk was. Gepatenteerd door Thomas Walker in 1878, bood dit meetinstrument een enorme uitkomst. Het werd dus ook wel een ‘Cherub’ of ‘guardian angel genoemd.’ Door het registeren van de afgelegde zeemijlen in kombinatie met de kompaskoers kon men de positie van het schip bepalen. Lukt het jou ook om de standen af te lezen?
Eindelijk korte broekenweer! Een eindeloze ochtend in de zon en gezellige muziek door Huib. Een eindeloze dag die begon met de 08.00 – 12.00 wacht en nu eindigt met een 20.00 – 00.00 wacht. Onze beloning een maanopkomst. En tijdens de dag, na de wacht, praten en inspiratie opdoen, lezen, schrijven, naar muziek luisteren, het heerlijke Thaise eten gekookt door Kaew, en zelfs een dikke afwas van 28 personen valt het mij op dat ik tijd over heb…. De zuidelijke weerdepressies zijn voorbij, en langzaam koersen wij op Tenerife af waar wij waarschijnlijk morgenvroeg aan zullen komen. Wat een rust. En dat ben ik niet gewend. Het was zelfs een heel klein beetje angstig…… En toen kwam deze ultieme leisurely luxe, de ‘temps perdu’ op mij af en liet ik mij er heerlijk door verzwelgen. En ook dat was een nieuwe ervaring.
11 december
Landrot for a day. Op pad met de waternymphen Emily en Susan. Na een heerlijke dag om 21.00 weer uitgevaren richting La Gomera. De studenten van de Danmark hebben ons uitgezwaaid.
12 december
De start van een nieuwe schitterende dag. Met de dinghy naar het eiland, courtesy of the captain. Nog even genieten van La Gomera. Lekker langs de kust gewandeld met Chris en Susan. Heerlijke smoothie’s gedronken bij German bakery en gelunched. Per dinghy terug naar de boot en even gezwommen in zee. Op de boot getrakteerd op ware cocktail party door Bob en Susan. Genoeg energie om morgen verder per boot naar Kaap Verdië.
13 december
Vanochtend ontbijt gehad en anker gelicht. Kompas gecalibreerd. Zeilen gezet. Whiskerboom gezet voor om de “tack van de fore course” naar buiten te brengen. Susan houdt het roer op 200 kk. richting Kaap Verdië. Na een uurtje of zo neem ik het roer over. Koers wordt 180 graden. We gaan bijna 10 knopen per uur. Tot over een kleine week of zo.
14 december
Heerlijke wacht op de Atlantische Oceaan. Mooi weer komt er aan. Zuidelijke koers. Main Course Sail gezet en met pikhaak de Bunt Lines uitgetrokken. Nu de rust weer is weergekeerd, eet Arjan een appeltje, smeert Emily zich in, overdenkt Hanne hoe de volgende vis gevangen kan worden. Er wordt een discussie gevoerd over welke vis er gevangen is. De eerste in vele dagen… hij is gewaardeerd om te eten. Een kleine Atlantic bonito. Met het paarse mutsje de ‘aanstichter’ van dit alles, visser Leon.
Na al een aantal weken last gehad te hebben van een verkoudheid waren deze week ook mijn ogen ontstoken. Na overleg met C. die bosun is maar ook een zeer competente arts in opleiding nu gelukkig een crème, waardoor ik hoop de mijn ogen wat opknappen. Want ‘s ochtends zitten ze helemaal dicht. Daarnaast voor iedereen een goede gelegenheid om nog eens te bekijken hoe het ook al weer zat met de (uitstekende) medicijnen kast, medische handleiding etc… Daarna neem ik het laatste half uur van de wacht het roer over, het was een rustige wacht. Nu lekker luisteren naar Schubert voordat de lunch begint. Het is snel een van mijn favoriete tracks geworden, de muziek voelt als het schip dat door de wind voortgestuwd wordt. En opmerkelijk genoeg raak ik er super rustig en relax van. Het was me het ochtend je wel weer, zo keuvelen we voort over de zee. We zijn van het land, maar hebben de weg naar zee (terug)gevonden. Vrij naar J.
15 december
Het is 20.00 uur. Het is donker op zee. De wacht is begonnen. De magie van het schip door de nacht boeit. Van zeilschip naar spaceship. Het lijkt wel of we door de ruimte zweven. Hanne laat ‘Durgerdam slaapt’ horen, en dan ‘De pont naar noord’ en ‘Slauerhoff’. Al varend getransformeerd door tijd en ruimte naar heerlijk Durgerdam, ver weg en toch ook zo dichtbij. We zouden zo maar via het IJ vannacht de haven kunnen binnenzeilen. “Niemand heeft gezien dat ik er ben, niemand heeft gehoord dat ik er ben” – Zijlstra
16 december
Met programma’s als School at Sea en de Tall Ship Races maken meer en meer meisjes kennis met de zeilindustrie. Ik heb vaak met bewondering naar deze tieners staan kijken, die na een aantal weken of maanden op zee, graag in de mast klimmen, of met gemak het roer overnemen. En hoewel misschien nog niet zo verspreidt, ook als stuurlieden en een enkele kapitein op een zeilschip laten vrouwen van zich horen. Ik denk hierbij bijvoorbeeld aan Jet Sluik die met de Tecla de Noord West passage bezeilde. Ook hier aan boord van Morgenster is er een diversiteit aan ‘power women’ aan boord. Als crew: Een bosun / stuurvrouw i.o. / leerling arts. Haar handen regelmatig onder de teer of anders is ze wel ergens in het wand te vinden. Een vuurtorenwachtster op een bekend eiland in Nederland, maar vaart een paar maanden mee op de Morgenster. Ze is nog niet zo oud maar heeft al een leven als schipper op de bruine vloot achter zich. Onze kok, kwam ik al eens tegen bij een basic safety training op de Enkhuizer Zeevaartschool. Zij is in staat om een diversiteit aan heerlijke maaltijden te koken, terwijl het schip heen en weer gaat. Daarnaast bakt ze de beste chocolate cookies die ik ooit geproefd heb. Ook nog een paar foto’s van mijn mede Trainees die elk op hun eigen manier ‘powerhouses’ zijn. Ecoclipper neemt in een recent rapport de Sustainable Development Goal (SDG) 5, gender equality, mee. Daarin staat dat historisch vrouwen in de maritime- en reis branche ondervertegenwoordigd geweest zijn. Er zijn weliswaar targets om meer vrouwen in leidinggevende posities te krijgen, maar helaas is er nog een discrepantie. Toch, zegt Ecoclipper in het rapport, worden vrouwen binnen de zeilvaart leiders, vooral daar waar een diversiteit aan competenties en vaardigheden belangrijk zijn. Hier aan boord valt mij op dat er ruimte is voor een diversiteit aan interesses en vaardigheden. Daarnaast zorgen ‘mijn’ travel mates goed voor elkaar. Ook dat is fijn. Het maakt de traditionele zeilvaart een plek die wellicht duurzaam en hopelijk inclusief is richting de toekomst. Er staat namelijk een nieuwe generatie dames te trappelen om de zeven zeeën te bevaren.
17 december
4 weken op zee! Vandaag lekker rustig begonnen. Gisteravond tijdens de wacht super zitten chillen met muziek uit de 70’s, een muziek quiz (Maaike 1 punt, voor Emily zijn we de tel kwijt geraakt). De wacht werd afgesloten met wat swingende disco hits geselecteerd door Susan. Toen de nieuwe wacht kwam zat de sfeer er goed in en hadden we totaal geen zin om naar bed te gaan ‘all dressed up and no place to go’. Maar toen het 07.00 de volgende ochtend werd, was ik toch blij dat ik om 00.00 uur mijn kooi opgezocht had. Aan het ontbijt was het opmerkelijk stil, en de muziek zat nog in ons hoofd. Met een windkracht 5 varen we met ruime wind richting de Kaap Verdië. We hebben de main course vervangen door het stay sail. Lotte is de main course aan het furlen. Om er even wat Engelstalige zeiltermen in te gooien. Het schip heeft een meertalige bemanning (vooral Nederlands, Engels, Frans en Duits) dus de voertaal aan boord is Engels. Dat betekent meteen weer een totaal nieuwe lijst aan woorden. Zaterdagmiddag borrel! Dus volgens goede zeevaart traditie: een oorlam … of twee!!! Susan tapt professioneel. Om 21.00 en 22.00 posities in de kaart gezet en logboek ingevuld. De kapitein luistert BBC 10 uur nieuws uit. Ebola Oeganda, een zwemparadijs in verkleedkleren en de voetbaluitslagen. Als we het door het gekraak heen dan allemaal goed horen. En zijn we weer helemaal bij. Zonder internet zijn zelfs de meest krakende nieuwtjes welkom.
18 december
Another day in sailing paradise. De Golf van Biskaje ligt al weer een tijdje achter ons de meeste valpartijen zijn achter de rug en het lijkt wel of het schip wat minder schommelt. ‘s ochtends douchen op een schommelend schip? Net wakker? Ook daar draai ik mijn hand niet meer voor om. Ik denk dat nu we zo bijna in Kaap Verdië zijn dat ik en de rest van de trainees aardig ingeslingerd zijn. Tijdens de wacht logboek ingevuld. Ook voor het eerst en eggie via de marifoon een schip in de buurt opgeroepen. I did it!!!! Toch wel een momentje want tussen het Marcom papiertje en het dan ook doen zit nog wel een verschilletje. En dan achter het roer. Iedere wacht wisselen Emily, Susan, Hanne en ik elkaar af. Susan maakte een aantal mooie foto’s. Zo komen we de wacht wel door. Zelf vind ik het heerlijk om achter het roer van zo’n schitterend schip als de Morgenster te mogen staan. Koers 200 – 210. Zo komen we er wel. Nog een dag of twee. ‘s Middags met stuurman Rob nog wat veiligheidsaspecten zoals brandblussers etc… doorgenomen. Top dag!
19 december
Overstag gegaan. Hiervoor eerst de Spanker weggehaald en een Stay Sail . Ook een Jib moest eraan geloven. De Fore Course aan stuurboord uitgebreid met Whisker Pool (of te wel de ‘Whiskey Boom’) Zoals je ziet ben ik apetrots dat ik langzamerhand een beetje de diverse zeilen kan benoemen en actief mee kan helpen met zetten en strijken. Samen lezen we het boek Down to earth, van Bruno Latour. Vandaag de tweede bijeenkomst. Meeting spot een combi van het voordek van ons winderig schip en een Italiaanse volksbuurt, zo onder de wapperende was. Great food for thought. Vannacht komen we aan in Mindelo, voor twee dagen. Ik heb er veel zin in. Maar ook is het onbegrijpelijk dat de tijd zo snel (en dan ook wel weer zo langzaam) gaat. Tijdens de zonsondergang zag ik een vliegende vis van recht naar links over het dek heenvliegen. Een magisch moment. Het werd door niemand anders gedeeld, maar ja, deze vliegende vissen zijn dan ook vliegensvlug.
20 december
Aangekomen in Mindelo. Nog even vaste grond onder de voeten voordat we morgenavond richting Cayenne vertrekken. Het weer is heerlijk. Wij nog even cultuur opsnuiven en het schip bunkeren. ‘S avonds lekker gegeten en naar supermooie life muziek geluisterd. Geheel in de sfeer van Cesaria Evora, één van de bekendste artiesten van Kaap Verdië. Geprobeerd een album met haar muziek down te loaden op Deezer, zodat ik ook aan boord tijdens de overtocht van haar zang kan genieten.
21 december
En dan echt een topmomentje tijdens deze toch al geweldige reis! Een bezoek aan het WOW eiland Santi Antao. Onovertroffen. Nu weer terug richting schip en dan gaan we ervoor DE ATLANTISCHE OVERSTEEK. Intussen kerst, en wellicht Oud en Nieuw aan boord. Op naar Cayenne! Nu trouwe volgers ik wens jullie fijne feestdagen en hopelijk tot in het nieuwe jaar.
22 december
Vertrek uit Mindelo naar Cayenne
Nu gaat het echt gebeuren! De trans-Atlantische oversteek! In alle rust wordt het anker opgehaald en de zeilen klaargemaakt! Het lijkt zo vanzelfsprekend. Maar als we de haven uitvaren ligt er alleen nog maar zee tussen ons en Cayenne, Zuid Amerika. Ik knijp mij stiekem even in mijn wangen. Want dit is toch wel een momentje en ik wil er volop van genieten. De sfeer aan boord is top en het licht schitterend. De crew en trainees zijn ingeslingerd dus GAAN zou ik zeggen!
25 december
Kerst op zee. De voorbereiding heb waren al een paar dagen gaande. Een mooie hangende kerstboom werd gemaakt. Ook hebben we met z’n allen ginger cookies gemaakt. Voor kerst heb ik een vrolijke jurk aangetrokken, in de hoop de dat aan boord goed zou gaan en ik nergens aan zou blijven hangen. De sfeer aan boord was super goed. Allereerst werd het dek nog eens een goede schrobbeurt gegeven. De rode wacht deed vrolijke hoedjes op. Toen ik eenmaal onder aanmoediging van maatjes naar de nav room was (afgedaald) gegaan zonder te blijven hangen, legde stuurman Rob nog eens op een super gestructureerde manier uit hoe ik de posities in de kaart kon en mag zetten, inmiddels een favoriet klusje van mij om 12.00 uur en 24.00 uur na afloop van de wacht. De vaart naar Cayenne zit er goed in. ‘s Avonds begonnen met hapjes en een heerlijk etentje voorbereid door Susan, Kaew, Roos en François. Ook de Secret Santa was super gezellig. Ik kreeg een notitieboekje met pen, had ik net nodig voor al mijn scheepvaartnotities. Mijn secret santa kreeg chocolaatjes, een sleutel hanger en een persoonlijk kerstverhaal. Ook pakte ik een schoenendoos vol met lieve kaartjes, dropjes, nootjes, kerst ornamentjes, lippenbalsem, hand crème, kruidenthee, en een duizend lieve wensen en woorden uit. Deze doos reisde al sinds Rotterdam met mij mee. Ik ben op zee maar zeker niet alleen. Fijn dat iedereen zo met mij meeleeft en in de doos zat precies wat ik ‘nodig’ had, precies op tijd! DANK IEDEREEN! Al met al een zeer geslaagde kerst.
28 december
De grote overtocht is al een tijdje bezig en links en rechts worden activiteitjes bedacht om op een leuke manier de dag door te komen. Zo was er al een workshop mixology, een bingo, vissen en mediteren met walvissen. Om maar een paar te noemen. Ook ‘knip je eigen haren’ als activiteit zag ik al voorbij komen. Nu vanmiddag dus de workshop primitief wassen met een kleine flaw. Toen een lading zeewater voorbij kwam werden iemands onderbroeken rechtstreeks de oceaan ingespoeld. Ik ben benieuwd waar ze naartoe gaan.
29 december
Het is astronavigatie tijd. De sextant wordt uit zijn doos gehaald. Altijd een mooi moment tijdens zo’n reis en naast een navigatie tool een geweldig gespreksonderwerp. Langzaam gaat de namiddag over in de avond en vervolgens mijn 20.00 – 24.00 wacht. Het is al laat en de avond zwoel. We luisteren naar muziek en worden heen en weer geslingerd tussen het verlangen naar de hut, de wacht en gezelligheid. Susan’s muziek en ander goed gezelschap wint het. Daarnaast vul ik zo trouw mogelijk het logboek in en zet om 24.00 uur de positie in de kaart. Hoe mooi kan een perfecte avond op zee zijn?
31 december
We zijn bijna in Frans Guyana. Oud en nieuw aan de wal net niet gered. Daar wacht mijn geliefde
op mij. Die zie ik dan als nieuwjaarverrassing. Maar dat mag de pret niet drukken. Wat een top oud
en nieuw en wat een voorspoedige oversteek! Dankbaar voor de veilige overvaart, voor alle nieuwe
ervaringen en indrukken. Jammer dat het toch wel zooooo snel (voorbij) gegaan is. En dan net voor
aankomst nog heerlijke plensbui. Ik kijk uit naar de rest van de reis! Op een behouden vaart en een
gelukkig 2023!
Maaike
