Olivier van Noort 1558 – 1627
Hij ging opzoek naar een alternatieve specerijenroute naar Indië. Hij vond inderdaad een andere route en werd daarmee de eerste Nederlander die de wereld rond voer. Wereldwijd gingen niet meer dan drie zeilers hem voor.
Olivier van Noort was een veelzijdig man. Als herbergier, kapitein, ontdekkingsreiziger en schrijver heeft hij zijn sporen nagelaten. Maar hij wordt het meest herinnerd als zeevaarder die mede aan de basis stond van de Nederlandse Gouden Eeuw.
Het was in de tijd van de tachtigjarige oorlog (1568/1648) dat de zeevaartroutes voor de specerijenhandel naar Indië door de Spanjaarden en Portugezen werden gedomineerd. Nieuwe wegen werden gezocht en expedities uitgerust. Willem Barendtz probeerde het via de noord en Olivier van Noort via de west.
Van Noort investeerde zelf in de expeditie en wist de Staten Generaal, de Staten van Holland en Amsterdam, Rotterdam en Utrecht (zijn geboortestad) zo ver te krijgen om geld, schepen, bemanning en kanonnen te doneren.
Op 2 juli 1598 vertrok hij uit Rotterdam met vier schepen. Het werd een bizarre tocht die in het Kanaal al begon met bemanningsleden die gedeserteerden, vele scheepsgevechten met de Spanjaarden en Portugezen, een kapitein die ging muiten en als straf op een onbewoond eiland bij Patagonië werd achtergelaten en net boven Vuurland werden de expeditieleden door de lokale bevolking bekogeld met pinguins.
Uiteindelijk wist Olivier van Noort in Borneo beperkt specerijen en handelswaar in te slaan. Via Kaap de Goede Hoop voer hij terug naar huis. Bijna drie jaar na zijn vertrek en met slechts een van de vier schepen, 46 van de oorspronkelijk 244 bemanningsleden en een magere opbrengst kwam hij in Rotterdam aan. Drie maanden na zijn teugkeer werd de Oost-Indische Compagnie opgericht, dat wordt gezien als het begin van de Gouden Eeuw.
Omdat Van Noort zo nauwgezet een verslag heeft bijgehouden van zijn expeditie is de reis tot in detail te reconstrueren. In het Scheepvaartmuseum in Amsterdam ligt de eerste druk van het reisverslag van deze wereldreiziger. Volgens historicus Maarten van Rossum is Olivier van Noort de meest avontuurlijke Utrechter aller tijden.
Van Noort bracht zijn laatste jaren door als garnizoenscommandant in Schoonhoven, daar overleed hij in 1627. Het standbeeld van hem dat in die plaats te zien is, is onthuld door Pleun van der Lugt, de eerste Nederlander die alleen, non-stop om de wereld zeilde.
Wekelijks verschijnt er een mini-biografie op Zeilhelden over een Nederlandse of Vlaamse zeiler m/v die iets bijzonders heeft gepresteerd. Als je denkt dat je naam hebt die in deze galerij niet mag ontbreken stuur dan een mailtje naar redactie@zeilhelden.nl
