Kees den Hartoog 1918 – 2012
Kees den Hartoog was van 1955 tot 1983 huisarts in Broek in Waterland. Een markante, grote man met een rossige haardos. Rechtdoorzee. Een dokter die niet van flauwekul hield, maar die er was als je hem nodig had. Die in noodgeval een kies kon trekken. Een arts die ‘s ochtends vroeg een pasgeborene snel in een luier wikkelde, om nog op tijd voor het spreekuur weer op de praktijk te zijn. Maar ook een arts, die een ernstig zieke patiënte bezocht – gewapend met een doosje chocolaatjes.
Kees den Hartoog was een zeer sportieve huisarts. Als jongen voer hij tijdens schoolvakanties op de haringvisserij. “Het liefst was ik zeekapitein geworden, maar mijn ogen waren niet goed genoeg” zegt hij.
Samen met zijn vrouw zeilde hij naar Noorwegen, IJsland, Spitsbergen. Zijn dochter Geertje vertelt: “Mijn moeder zei: meegaan is vervelend, maar thuisblijven is nog erger.”
In zijn eentje zeilde Kees den Hartoog naar Groenland en begon hij in 1974 een groots avontuur: hij probeerde als solozeiler een reis om de wereld te maken. In de kelder van de serviceflat heeft schoonzoon Sytze Boschma een stapeltje krantenartikelen en foto’s opgedoken, die herinneren aan de wereldreizen van zijn schoonvader.
De eerste mislukte. “Ter hoogte van Kaapstad kreeg dokter Den Hartoog te maken met extreme winterse weersomstandigheden, waartegen zijn schip, de Senta, niet opgewassen bleek”, meldt Weekblad Schuttevaers Watersport. “Weg jongensdroom”.
“De weg terug was voor mij het moeilijkst” vertelde de gestrande zeezeiler aan het weekblad. “Ik zou het nog weleens willen proberen. Maar ja, er is geen proberen aan. Waarvan zou je een nieuw schip moeten laten bouwen?”
Den Hartoog zou Den Hartoog niet zijn geweest, als hij er niet in was geslaagd zijn wereldreis te maken, een paar jaar later, in 1979,met een nieuw schip, de Sentijn.
Negen maanden was hij op zee; in al die tijd deed hij maar één haven aan, Melbourne in Australië, waar zijn vrouw hem, als verrassing, opwachtte.
Alleen voer hij daarna weer verder, richting Kaap Hoorn, waar hij in een vliegende storm terechtkwam. Zijn Sentijn kwam vlak op het water te liggen, de top van de mast streek door het wilde water. “Kees den Hartoog kwam door deze onverwachte duikeling van zijn schip te vallen en brak het darmbeen”, schrijft De Waterlander.
“Mijn schoonvader kon heel goed schrijven over zijn zeereizen” zegt Sytze. “Hij heeft er vaak prijzen mee gewonnen. Kijk maar daar, bovenop de kast.” We tellen zestien bekers. Totdat hij 77 was, bleef Den Hartoog varen; tot zijn 82ste gaf hij lezingen over zijn reizen.
“Mijn vader heeft ook filmpjes gemaakt op zee” zegt Geertje. “Ik word zeeziek, alleen al als ik ernaar kijk.”
Ergens midden op zee heeft Den Hartoog bij zichzelf een kies moeten trekken. Hij deed dat met een combinatietang. “’Och’ relativeert hij dat ingrijpen, destijds leerde je als huisarts ook de beginselen van de tandartspraktijk.”
Geertje: “Mijn vader en moeder hebben ook eens samen anderhalf uur in zee gedobberd, toen ze van de VS terug naar huis voeren en in grote moeilijkheden kwamen. Ze waren toen allebei 68.”
Met dank aan Hanneke de Wit
