Skûtsjes-spektakel groter dan Friesland!
Een grote sterke hand pakt mijn rugzak aan en helpt mij en de anderen aan boord. Vanuit een snelle rib stappen we over op de 22 meter lange motorboot die tijdens het skûtsjesilen als moederschip fungeert voor de pers. Naast me praten de schippers van beide boten met elkaar. Fries vanzelf. Onze gastvrouw komt aangelopen, verwelkomt me. Ook in het Fries natuurlijk. Met erachteraan het aanbod dat ik het maar moet zeggen als ik iets wil eten of drinken, zodat ze dat niet steeds hoeft te vragen. Ook in het Fries allicht.
“Hollander”
Het is de eerste dag dat ik met de persboot meevaar en de Friese klanken schuren nog wat in mijn oren. Het went, weet ik uit ervaring en na een paar uur, een paar dagen versta ik het steeds beter. Net als onze gastvrouw bijna klaar is met haar uitleg, zegt een van de schippers tegen haar: “Hollander”, en hij wijst op mij. Ze schakelt onmiddellijk over en legt het nog een keer uit in het Nederlands. Wat klink ik overigens ongelofelijk kakkerig, als ik als enige Nederlander – als Drent ben ik natuurlijk geen Hollander – in dit gezelschap iets zeg. Het maakt me wat verlegen om ongewild zo anders te zijn.
Dringen rond de tonnen
Want bijna iedereen is Fries, de schippers, de gastvrouw, de fotografen, de schrijvende pers, het commentaar op tv, veel van de tienduizenden toeschouwers en zelfs een deel van de kunstenaars die voor Zeilhelden hun beleving vastleggen van een van de wedstrijden. Maar er wordt gezeild op het scherpst van de snede. Dringen rond de tonnen, loefduels, elkaar handig hinderen, soms elkaar net raken, en als dat tactisch goed uitkomt, de rode protestvlag in het want.
Het is een prachtspektakel. In het Fries. En dat houdt het zo groot als Friesland. Of zo klein als Friesland. Sinds vorig jaar heeft Omroep Max samen met Omrop Fryslân dagelijks een Nederlandstalige uitzending op NPO1. Helaas maar tien minuten wedstrijdzeilen (en een kwartiertje zeilengerelateerd gebabbel) en dat mag van mij best veel meer zijn. Want qua spektakel, inzet en fanatisme verdient het skûtsjesilen een veel groter bereik. Want naast de traditionele elementen, is toch vooral een zeilwedstrijd die op het scherp van de snede wordt uitgevochten.
Nederlands commentaar?
Omrop Fryslân zendt alle wedstrijden live uit met deskundig commentaar van twee commentatoren aan de wal en een commentator die de wedstrijd volgt vanaf het water. Met camera’s op de wal, in een kraan, op het startschip en in een speedboot. Het beeld is prima. Dus ik vraag me soms af: kan de NPO die live-uitzending niet doorzetten naar een nationaal net en dan met Nederlands commentaar erbij? Of desnoods live ondertitelt? De beelden zijn er al, dus het lijkt een kleine moeite. Zijn we direct weer van een paar uur herhalingen af ;-). En waar blijven Studio Sport of het Sportjournaal die toch werkelijk alles wat maar op sport lijkt uitgebreid uitzenden? Het drie weken durende skûtsjes-spektakel is dat dubbel en dwars waard.
Terwijl ik dit schrijf, kijk ik naar de live-uitzending van Omrop Fryslân en hoor de commentator zeggen dat de wind gelukkig wat aantrekt. De schepen hebben weer “it brûs foar de kop!” Zet hem op. We gaan ervoor!
—
De wedstrijden skûtsjesilen zie je via Omrop Fryslân op tv en via een live-stream op www.omropfryslan.nl. Maandag, woensdag, donderdag en vrijdag zijn de laatste vier wedstrijden van een reeks van elf. De start van de wedstrijd en de uitzending is om 14.00 uur. Check ook de Facebook van Zeilhelden. Elke dag laat een kunstenaar zien hoe zij/hij het skûtsjesilen beleeft.
