Jan Wit 1942
Zeilt zijn rond-de-wereldtochten (2x) in stilte, zonder GPS, wel met kompas, sextant en sleeplog. Bijzonder detail: tijdens zijn wereldtochten stuurde hij regelmatig ‘flessenpost’. Een lege fles met de details over de reis en de positie werd over boord gezet. Veel van die flessen heeft hij teruggekregen. Onder andere van een Ierse visser in 2009.
Over Jan Wit en zijn zeiltochten is weinig terug te vinden. Weliswaar heeft hij jarenlang als trouw lid van de vereniging Kustzeilers verslagen van zijn tochten geschreven die ook in de jaarboeken zijn gepubliceerd, maar verder is er nauwelijks iets over de bijzondere reizen van hem geregistreerd. En dat vindt hij wel goed, liever geen contact, laat hij via-via weten. Waarom dan toch aandacht voor zijn dubbele-rond-de-wereld-tocht? Juist daarom! Twee solo-rond-de-wereld reizen, met alleen traditionele navigatie-apparatuur, de eerste keer met 1 stop en de tweede keer non-stop. Ja, serieus, dat mag genoemd worden.
De eerste Bastaert van Campen (1973) is een stalen torenkits naar ontwerp van G.S Kroes en gebouwd bij de werf W.Visscher in De Zande. In 1977 maakt Jan met dit schip een tocht naar de Lofoten, in 4 weken uit en thuis; het verslag is summier en eindigt met ”wie in de details van de reis wat meer geïnteresseerd is, die komt maar eens langs en is van harte welkom”.
Daarna zijn er bij de Kustzeilers enkele jaren geen verslagen van tochten terug te lezen. Dat kan te maken hebben met de verkoop van de oude en de bouw van de nieuwe Bastaert van Campen. Dat wordt een stalen kitsgetuigd jacht naar ontwerp van Dick Koopmans en net als de vorige Bastaert gebouwd bij Visscher in De Zande. De eerste tocht in 1983 gaat naar Spitsbergen. De omstandigheden zijn op de negende dag van de tocht zo extreem, dat het schip bij bft 10 binnen het uur 3 maal plat slaat. Na 14 dagen lopen ze de Barentszee binnen en ankeren na 1600 mijl aan de oostzijde van het Bereneiland. Na 38 dagen waarvan op de terugtocht 5 dagen op de Shetlands is de Bastaert weer terug in de thuishaven.
De eerste solo zeiltocht rond de wereld maakt Jan Wit van 1 juli 1991 t/m 22 maart 1992, de enige tussenstop wordt gemaakt in Hobart op Tasmanië waar vrienden wonen. Jan Wit bediende zich tijdens de tocht uitsluitend van conventionele navigatiemiddelen als kompas, sleeplog en sextant. Met seinvlaggen en wimpels ”door mijn moeder zorgvuldig genaaid” was hij onderweg zes maal in staat een schip te praaien die zijn positie doorgaf aan Scheveningen Radio. Ook gebruikte hij leeggedronken flessen als “Flessenpost” met een watervaste brief met positie en een vriendelijk praatje er in. Hoewel hij zich daarbij ‘een vervuiler voelde’ gooide hij ze ’toch altijd opgewekt over de muur’.
De Bastaert van Campen zeilde in 118 dagen van Plymouth naar Hobart en had 108 dagen nodig voor de thuisreis waarvan 42 dagen van Hobart naar Kaap Hoorn.
In juli 1995 vertrekt Jan opnieuw voor een wereldomzeiling. Over zijn beweegredenen om voor de tweede keer rond te gaan schrijft hij in zijn verslag: “Sommigen menen dat je in je leven hooguit één grootse ervaring kunt hebben en dat het geheim van het leven is die ervaring zo vaak mogelijk te reproduceren. De manier om van die verleiding af te komen, is er aan toe te geven”. Hij navigeert opnieuw uitsluitend met de klassieke middelen, kompas, sleeplog en sextant.
Onderweg komen Jan Wit en Bastaert naar zijn oordeel nauwelijks in moeilijkheden, hoewel de omstandigheden regelmatig zeer zwaar zijn. Hij vermeldt: “dwars van Tristan da Cunha liggen we een nacht bij. De lengtes voorbij Kaapstad bij de ingang van de Indische Oceaan vormen een hoge drempel waar we bijna struikelen. Na twee wat de Engelsen ‘knock downs’ noemen, de kiel uit het water, blijft het onthutsend als het koude zeewater met geweld door de spleten rond het schuifluik naar binnen spuit”.
In het verslag lezen we verder: “Op de ochtend van de 120e dag gooi ik onder ideale omstandigheden in Stormbay onder Tasmanië m’n post over naar mijn vrienden van de vorige reis en vang van hen een zak verse uien en de brieven van thuis. Ik had ze ‘s nachts per VHF kunnen bereiken en ze hadden meteen de trossen losgegooid. Mooi moment.”
“Op de vorige tocht rondden we Kaap Hoorn op 17 januari , op dezelfde dag als Robin Knox Johnston en nu, na 169 dagen hetzelfde aantal als Bernard de Moitessier nodig had vanuit Plymouth. Ik had er al op gehoopt, ik bevond me in best en zeer bewonderd gezelschap. Na de evenaar hebben we geen lopende wind meer gehad, twee maanden kruisen; zeer voldaan liepen we op 7 april na 263 dagen Plymouth weer binnen.”
Voor de vereniging van Kustzeilers is Jan Wit is het 3e lid die singlehanded rond de wereld zeilde en hij is de eerste die dat non-stop deed. Voor deze unieke prestatie in de geschiedenis van de Kustzeilersvereniging ontving hij de Voorzittersprijs en de Jubileumschaal. Eerder kreeg Jan van de Kustzeilers de Voorzittersprijs en de Jubileumschaal. Zijn partner Paula kreeg in 1977 de Damesprijs voor de doublehanded reis naar de Lofoten.
Na deze tochten blijft het hoge noorden trekken. In de jaarboeken van de Kustzeilers vinden we na 1997 jaarlijks vermeldingen van tochten naar IJsland of Spitsbergen. In 2000 was Spitsbergen weer het beoogde reisdoel, maar een stationair hoog boven de Britse eilanden en een onverzettelijk laag boven Scandinavië brachten hen er toe om het steven te wenden naar de Azoren. Na twee ligdagen in Fayal zeilden ze toch naar Lerwick. Ook daarna maakt Jan Wit nog grote tochten; in 2008 wordt aan hem en nog steeds dezelfde Bastaert van Campen de Jubileumschaal toegekend voor een tocht naar New Foundland.
Met dank aan Jasper Bruinsma van de Kustzeilers
Wekelijks verschijnt er een mini-biografie op Zeilhelden over een Nederlandse of Vlaamse zeiler m/v die iets bijzonders heeft gepresteerd. Als je denkt dat je naam hebt die in deze galerij niet mag ontbreken stuur dan een mailtje naar redactie@zeilhelden.nl
