Aldert van Nieuwkoop 1893 – 1973
Velen dachten dat zij geroepen waren, maar weinigen zijn uitverkoren om de wereld rond te zeilen. Aldert van Nieuwkoop wilde als eerste Nederlander zeilend de wereld rond. Het werd een inspirerend verhaal, met een slechte plot.
Het is hem niet gelukt, maar er is een mooi boek over verschenen en het is in ieder geval één van de goed gedocumenteerde verhalen over de gedreven passie van een vertrekker.
Aldert is op het Kaageiland geboren als zoon van een visser en al vroeg weet hij zeker dat hij als eerste Nederlander met een zeilboot rond de wereld wil. Daar komt de eerste tijd niets van. Nadat zijn moeder op zijn 4de overlijdt en zijn vader zes jaar later, moet deze eilandjongen op de bloembollenkwekerij van zijn oom werken voor een hongerloon.
Hij is dertien als hij voor het eerst vlucht naar zee. Dat avontuur eindigt als de politie hem oppakt en weer naar huis brengt. Uiteindelijk wint zijn verlangen het van de wil van zijn oom en meldt hij zich aan op de Kweekschool voor de Zeevaart in Leiden: de start van een flitsende carrière op de grote stoomvaart.
Zijn droom om rond de wereld te zeilen blijft knagen en in 1939 geeft hij opdracht om een boot te bouwen. Het wordt een stalen kitsgetuigde spitsgatter van ruim 12 meter. Op 1 juli 1946 is het zover, de Alk vaart uit om de jongensdroom van Aldert te vervullen. Samen met de bemanningsleden Wessel van Grevenstein (zoon van de bouwer) en Willem Hoogstrate begint Aldert aan een ongewisse reis.
Nog voor ze bij de Canarische eilanden aankomen botsen ze bijna tegen een vrachtschip, lopen aan de grond en valt een bemanningslid over boord. Daarna varen ze redelijk probleemloos naar Brazilië, Paramaribo en via Curaçao naar Panama. De keus van de schipper om niet via Kaap Hoorn te varen valt niet goed aan boord. Na het Panamakanaal zijn de verhoudingen aan boord voorgoed verstoord. Het lijkt alsof er een onzichtbare passagier meevaart die zorgt voor onregelmatigheden in het logboek en irritaties onderling stimuleert. Via het Suezkanaal varen ze terug, maar pech is hun lot. Tegenwind, piraten, mijnen, een haperende motor en malaria aanvallen zorgen voor weinig voortgang en frustratie. De alk strand op een rif en is reddeloos verloren.
Het werd niet alleen een mooie tocht, die hij nauwgezet bijhield in zijn logboek. Hij filmde de tocht ook op kilometers celluloid. Toen nog in zwart/wit en zonder geluid. Het is daarmee een van de eerste wereldzeilers die zijn tocht op video vastgelegd heeft. Voor onze begrippen extreem traag gefilmd en van montage was nauwelijks sprake. Maar het is wel een uniek beeldverslag van zijn tocht, hun bijzondere ontmoetingen, bezoeken aan exotische landen en vooral hun leven onderweg.
Het boek ‘Met de Alk de wereld rond’ is geschreven door Kees Borstlap. Aldert van Nieuwkoop schreef over zijn tocht ook een boek, getiteld: ‘Koers West, Met de ‘Alk’ de aardbol rond’.
(met dank aan Michiel van Straten)
