Zeeziel: Arie de Kool
19 Juli, 10 jaar geleden is zeer plotseling een zeilheld overleden. De plunjezak stond klaar om met vrienden de volgende dag naar Engeland over te steken, zijn laatste reis werd echter het 8 uur journaal, thuis op de bank.
Wie deze zeilheld is? Zeilhelden zijn er in diverse maten. Arie de Kool was op papier meer fervent liefhebber dan held.
Rond zijn 30e bevond deze zoon van een timmerman uit Slikkerveer zich door zijn werk (hij schreef in die tijd voor de Nieuw Rotterdamsche Courant, nu NRC) in “Hogere kringen”. Zeezeilen was in die tijd nog een strikt elitaire aangelegenheid, en als communist had hij weinig op met “dat soort mensen” Maar ja, “dat soort mensen” deed toch verdomd leuke en vooral ook lekkere dingen. Je kon er ook heel aardig tot laat in de nacht mee over discussiëren, waar niet over eigenlijk? Ego’s werden een klein beetje opzij gezet, vriendschappen gesloten en de eerste mijlen gemaakt.
Mijn vader (want daar hebben we het over) was onder de indruk van de processen aan boord. De samenwerking die nodig is om ergens te komen. De hiërarchie gemengd met een groot gevoel van vrijheid, met een gemeenschappelijke vijand, die ellendige zeeziekte (waar hij overigens nooit last van had).
In de jaren ’80 zette hij samen met een groep mensen de Stichting Werkzeil op. Een stichting die werklozen tochten liet maken om zó in een ritme te komen en te voelen dat ook zij nodig zijn in de samenleving.
Tot op de dag van zijn overlijden was hij bezig met het redden van mensen, gecombineerd met het redden van schepen.
Zenuwachtig was hij voor een gesprek met de minister van justitie. Hij had een gesprek om zijn plannen om jonge draaideur-criminelen weer op het rechte pad te krijgen uit te leggen. Het plan was ze in de gevangenis een opleiding houtbewerken te geven, om ze vervolgens het laatste half jaar voor vrijlating aan boord van een groot schip (de Wilde Swan is een van de schepen waar serieus naar is gekeken) te laten werken.
Samen met Dick Maas waren tekeningen gemaakt voor een soort van houten Jol. Die was zo opgezet, dat hij kon worden gebouwd door met de makkelijke onderdelen te beginnen. Op deze manier leerden de draaideur-criminelen niet alleen houtbewerken: er is een grote kans dat deze uiterst vervelende, maar vaak ook vooral heel zielige jongeren, eindelijk een keer echt trots op zichzelf konden zijn.
Na hun reis zouden de jongeren bij elkaar in de buurt of in huis worden gehuisvest, en ging de opleiding verder. Op deze manier zou worden gezorgd voor een nieuwe sociale structuur, weg van de oude criminele vriendjes.
Het heeft niet zo mogen zijn. De Wilde Swan heeft gelukkig een mooie bestemming gevonden. Ook met jongeren, al zijn deze iets meer bevoorrecht dan de jongeren van mijn vader. Het plan is geadopteerd door de YMCA, die nu op zijn leest weeshuizen bouwt in Bulgarije.
Maar Arie de Kool is meer, in ieder geval voor mij. Hij is de man die mij nieuwsgierig heeft gemaakt naar dat spannende leven aan boord van een schip. Hij is de man aan wiens trui ik rook wanneer hij terug van zee kwam. (die rook standaard naar diesel) Hij is de man die mij leerde dagen voor vertrek in de keuken te staan, om stoofvlees in weckpotten te maken. Hij is de man die standaard cognac bij zich had om ook aan boord spectaculair te kunnen flamberen. (dat maakt best indruk.)
Hij is overigens ook de man die mij gek genoeg nooit heeft leren zeilen. Er zijn pogingen geweest: met een windroos op papier en een bootje en een zeil (u kent ze wel). De enige boodschap die daarin overkwam, was: “dat is heel spannend en heel ingewikkeld.” Inmiddels begrijp ik niet alleen iets van zeilen, ik begrijp ook maar al te goed waarom dit op mij overkwam als spannend en ingewikkeld. De uitleg die ik kreeg, ging over zeezeilen vóór het gps-tijdperk!
Lieve Pappa, jij bent niet alleen voor mij een grote inspiratie geweest (en nog steeds: vandaag vaar ik op de door jou zo bewonderde Stad Amsterdam). Je bent voor veel mensen van grote betekenis geweest, en jou passie voor zeilen en het leven aan boord heeft voor veel mensen meer betekend dan jij ooit hebt bedacht.
