IJsselmeer wordt nu Zuyderzee!
In de serie reacties op het pamflet van Evert Lagerweij hier de opmerkingen van Siebold Hartkamp, oud-burgemeester van Sneek en oud-columnist van de Leeuwarder Courant.
Regelmatig kun je in de media voorzitters van middenstandsverenigingen, city-managers, portefeuillehouders toerisme, burgemeesters en andere prominente lawaaipapegaaien aantreffen, die hun dorp/stad/streek “op de kaart willen zetten”. Daar is wat komisch mee: Ze zouden misschien eerst eens beter op die kaart moeten kijken: In de meeste gevallen staan die plekken daar allang op. Met stip.
Aan die kaart ligt het dus niet – wel aan hun kennis van topografie. En van geschiedenis.
Ze hebben in hun hijgerige commerciële promotiedrift niet een nieuwe modieuze attractie ontdekt – maar een hele oude. De authentieke bijzonderheid van hun eigen roemruchte plek.
Maar ja, ze keken niet goed. Vanuit hun denkraam en in hun jargon waren ze op zoek naar een unique selling point. En met zo’n vertroebelde blik heb je een blinde vlek voor wat er al die tijd al voor je lag.
Wat er gebeurt is: met veel bombarie plaatsen op de kaart willen zetten die daar allang op staan.
Het kan nog maller. De roemruchte Zuyderzee,van waaruit eeuwenlang lijnen liepen naar Noordzee, Oostzee, Middellandse Zee en verder, op de kaart zichtbaar omarmd en geknuffeld door vele Nederlandse provincies, moest van die kaart af!
Er was namelijk in de dertiger jaren een dijk gelegd tussen Wieringen en Friesland, die de Zuiderzee scheidde van de Noordzee en toen moest hij IJsselmeer gaan heten. Niet op mijn verzoek. Ik weet niet op wiens verzoek wel. Was het nou echt nodig om die zee, behalve van de Noordzee, ook nog van zijn geschiedenis af te snijden?
“Zuiderzee werd nu IJsselmeer” zong Sylvain Poons weemoedig.
Het zegt waarschijnlijk iets over de cultuur van die tijd. Strikt genomen was de Zuiderzee geen zee meer, hij stond niet meer in open verbinding met de Noordzee.
Nou en? Ik kom regelmatig op een veemarkt waar geen koe te bekennen is, op een lijnbaan waar geen touwtje is te zien, ik lunch wel es in een Beurs waar geen koersen worden genoteerd en heb wel gedemonstreerd of gejuicht op een Dam die geen dam was. Ik woon trouwens aan een Singel waarin geen water staat. Zelfs geen boom toen ik me vestigde.
Een beetje flauw allemaal, dat als je eeuwenlang je best hebt gedaan als Zee en gegrift staat in de historie van dorpen, steden en geslachten, je opeens geen Zee meer mag heten. Omdat je niet zout genoeg smaakt zeker.
Het is misschien het taalgevoel van droogleggers, landmeters, ambtenaren, letterknechten en andere pietlutten. Die hebben het destijds kennelijk gewonnen van de cultuur-historici, de filosofische en de maritieme geesten. Het ambtelijk proza won het van de heroïsche poezie.
Maar dat kan in een klap hersteld worden als we alles wat er nog rest aan water in het voormalige Zuiderzeegebied weer Zuyderzee gaan noemen. (“Vml”) mag er voor mijn part bij. Voor de puristen, formalisten, principienreiters en kommaneukers.
Zou dat niet leuk zijn? In 2022 bij voorbeeld, ter gelegenheid van de feestelijke viering van de voltooiing van de vernieuwde Afsluitdijk?
(PS het water schijnt dan ook weer wat zouter te mogen worden, dus misschien valt er nog een ansjovisje te verschalken….)
Siebold Hartkamp
Oud-burgemeester van Sneek en oud-columnist van de Leeuwarder Courant
