De Zuiderzee is geen (Marker)meer!
In de serie reacties op het pamflet van Evert Lagerweij hier de opmerkingen van Elisabeth Spits, oud-conservator van Het Scheepvaartmuseum.
Het belangrijkste aanknopingspunt in het pamflet van Evert Lagerweij, is dat er nooit een officieel besluit over de naamgeving is geweest. Betekent dit niet eigenlijk dat de officiële naam nog steeds Zuiderzee is? Dat IJsselmeer en Markermeer oneigenlijk gebruikt worden? Ik neem aan dat er andere gevallen zijn, bijvoorbeeld de Noordoostpolder en Flevoland waar dat wel officieel is besloten (?). Wie kent er meer voorbeelden?Ik heb zelf nog wel een paar voorbeelden van wateren die veranderd zijn, maar nog steeds de oude namen hebben. Vooral rivieren: de Vecht is allang geen rivier meer en heet geen Vechtkanaal enz. Hier voor de deur bij mij in IJlst stroomde ooit de Geeuw en zo heet de vaart nog steeds. Dus in dit licht is/was er geen enkele reden om de Zuiderzee ineens IJsselmeer te noemen.
– De eerste reden dat jouw voorstel mij aanspreekt is zeer persoonlijk en daar heeft de mensheid niets aan: Ik zal het IJsselmeer nooit een meer noemen, maar wel zee. Dat is er namelijk met de paplepel ingegoten. Mijn moeder (1919) kwam uit Lemmer en heeft dus de hele afsluiting van dichtbij meegemaakt. Zij sprak na 1932 niet ineens over het IJsselmeer, maar altijd over zee. De rest van ons gezin heeft dat overgenomen. Dus uit nostalgie ben ik al een voorstander van de naam Zuiderzee (wel met de 20e eeuwse spelling, dus niet het ‘romantische’ Zuyderzee)
En de tweede persoonlijke reden is dat mijn pake een dertigkwadraat (Noord-Nederlandse wedstrijdklasse)had, die – je raadt het al – Zuiderzee heette. Ik hou gewoon van de klank van dit stoere woord. – Nu er de laatste decennia veel nieuwe watersporters bijgekomen zijn is het ook goed om duidelijk te maken dat het IJsselmeer geen vriendelijk binnenmeer is, maar zich met een beetje wind al snel als een zee gedraagt. Met Zuiderzee kan daar geen misverstand over bestaan. – Nostalgie vind ik een slechte reden, want vroeger was zeker alles niet beter. Maar door de naam van een voormalige zee te gebruiken staat het ook symbool ‘onze’ de spreekwoordelijke strijd tegen het water, en hoeveel moeite, mensen, tijd en geld ervoor het gekost heeft en kost om droge voeten te houden. Dus ook voor het tanende historische besef van de gemiddelde Nederlander lijkt het mij een goed plan de Zuiderzee te herintroduceren.
– Er is een trend gaande de geschiedenis die ons niet bevalt, weg te poetsen, uit te gummen, in plaats van te vertellen hoe de vork in de steel zat/zit. Denk aan VOC, JP Coen. Dat is zoals kinderen verstoppertje spelen: ik doe mijn handen voor mijn ogen en denk dat als ik jou niet zie, jij mij ook niet ziet. Dus ook met deze teneur in gedachten is het goed dat men zich realiseert dat er midden in het land een als meer vermomde soms ruwe zee ligt.
Elisabeth Spits
Oud-conservator Het Scheepvaartmuseum
