Marga Zeilt: Walvissenprotocol
Voor mij is het hoogtepunt van elke zeilreis toch wel het zwemmen van een school dolfijnen rond de boot. Zo zijn ze er en zwemmen ze een eindje mee en zo zijn ze weer weg. Maar altijd weer een mooi moment waarop ik mijn adem inhoud en vooral geniet van hun aanwezigheid. Op reizen in de Middellandse Zee, het Caraïbisch gebied en de Canarische eilanden is het wel bijna zeker dat er op een gegeven moment dolfijnen rond de boot zwemmen. Tijdens mijn zeilvakantie op Tenerife nog geen twee jaar geleden zwommen er walvissen bij de kust. Een schitterend gezicht om deze geweldige dieren door het water te zien gaan en af en toe een straal water om hoog te zien spuiten. Zoals gebruikelijk lukt het maken van foto’s of video’s altijd net niet. De dolfijnen zijn vaak te snel, de walvissen net uit zicht.
Ik heb vele tochten in de Noordzee gemaakt, maar eigenlijk nooit een school dolfijnen of walvissen gezien. Soms strandt er een dolfijn of bruinvis, veelal zijn daar snel mensen bij en worden ze goed opgevangen. Vaak kunnen ze na een tijdje weer terug gezet worden in hun natuurlijke omgeving.
Soms stranden er grotere walvisachtigen. Wie herinnert zich niet de emoties rondom de stranding van de bultrug Johanna? De bultrug strandde in december 2012 op de Razende Bol bij Texel. Op Twitter en ook in alle actualiteitenprogramma’s liepen de discussies hoog op. Nadat de bultrug uiteindelijk na vier dagen toch overleden was, werd er besloten dat er een protocol moest komen wat te doen bij de stranding van grote walvisachtigen.
Afgelopen week strandden er zes potvissen bij de Nederlandse kust. En ook bij de Duitse kust strandden er zes. Dit keer geen hoog oplopende emoties. De bultruggen overlijden al snel na de stranding. Publiek wordt op afstand gehouden en alles loopt via het protocol. Ik lees berichten op internet dat het een goed teken is dat er potvissen aanspoelen. Na het stoppen van de walvisjacht zwemmen er blijkbaar weer genoeg rond. De potvissen zijn op weg naar het zuiden verdwaald, hebben de verkeerde afslag genomen en zijn in de ondiepe Noordzee kansloos. Ze eten inktvissen en vangen die normaal op duizenden meters diep in de oceaan. Eenmaal in de ondiepe Noordzee raakt ook nog hun sonarsysteem van slag. Ze kunnen daar niet mee om gaan en strandden uiteindelijk op onze kust. Terugzetten zal geen redding zijn voor deze dieren. Het enige wat ze kan helpen is te voorkomen dat ze op weg naar het zuiden de verkeerde afslag nemen. Dus niet de Noordzee in, maar vooral rondom Schotland en Ierland door de diepe oceaan waar voldoende voedsel is en waar hun sonarsysteem niet van slag raakt. De vraag is hoe we dat voor elkaar kunnen krijgen? De walvissen de goede weg naar het zuiden wijzen. Het lijkt me een mooie uitdaging om daar met zijn allen eens over na te denken. Hopelijk hoeven we als dit lukt, het protocol niet zo vaak meer uit de kast te halen.
Marga van Rijssel
