In memoriam voor overleden bemanning Capella

Schipper Frans Maas (79) en bemanningslid Freddy Franssens (70) zijn afgelopen zaterdag overleden toen hun schip Capella kapseisde tijdens een wedstrijd voor Belgische kust. Een derde bemanningslid Hannes Goegebeur (18) wordt nog vermist, voor zijn leven wordt gevreesd. De overige drie bemanningsleden, Andreas Zwanenburg (17), Robert Tan (53) en Jan Toussein (37) zijn gered. Zij liggen in het ziekenhuis.

freddy franssens 2016
Freddy Franssens, foto Op Bresjes uit 2016

Frans Maas en Freddy Franssens zijn bekende namen in de watersportwereld. Freddy Franssen staat bekend als de meestertuiger van Hall Spars. Hij begon als krullenjongen op de jachtwerf van de familie Maas in Breskens. Franssens leerde op de werf alle vaardigheden voor het bouwen van een schip.

Begin jaren tachtig kwam hij in dienst van een zeilmakerij in Terneuzen, daarna werkte Franssens bij mastenmaker Proctor (later Hall Spars genoemd). Daar ontwikkelde hij zich tot allround tuiger. Freddy Franssens was nog wekelijks actief in de tuigerij, veel jongere tuigers hebben het vak van hem geleerd. Als tuiger behoort hij tot de absolute top.

Freddy Franssens was bij alle stopovers van de Pirates of the Caribean en Bouwe Bekking’s Telefonica project (beiden Volvo Ocean Race).
Ook sinds zijn 16e vaart hij als bemanning op de eerste Tonnerre. Met Piet Vroon en Frans Maas heeft hij onnoemelijk veel Rorc wedstrijdengezeild. (Fastnet Races, Admirals Cups, Bermuda Races, Sardinia Cups). Daarnaast alle lokale wedstrijden in Zeeland en België.

Hij bouwde vijf eigen jachten waarmee hij met zijn gezin toerde maar ook wedstrijden voer.  Dat waren een open catamaran, een standfast 24, een loper, een spirit 32 en een sj 32 de Movie Star. Met dat laatste schip heeft hij tot recent nog gevaren.

 

download
Frans Maas, foto Wilma Valk uit 2017

Frans Maas was zeiler, ontwerper en botenbouwer. “Een van de allerbesten”, volgens Jacques Rogge, oud-voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité. In het tijdperk waarin Frans Maas actief watersporter was, deden nieuwe bouwmethoden (polyester), nieuwe materialen (carbon) en electronische apparatuur hun intrede. Maas haakte als een van de eerste ontwerpers daar direct op in en maakte er gebruik van bij zijn ontwerpen.

De eerste Tonnere de Breskens, met diepe kiel en trimvlak, maakte Frans beroemd

Vader Jaap Maas begon als timmerman, jachtbouwer en ontwerper in Breskens. Zijn eerste zelf gebouwde boot was een BM, het eerste ontwerp de Sportlust. Maar pas met de ontwerpen van zijn zoon Frans Maas brak het ontwerpburo/jachtwerf echt door.

houten zeilDe eerste eigen boot van Frans Maas was een wonderlijk bootje, door zijn vader gebouwd. Het was samengeslagen uit wat plankjes en met een mastje, half zo hoog als gebruikelijk. Daaraan hing een rechthoekig paneel, gevormd door verticale latten die de welving van een zeil hadden. Dit onvervormbaar, houten zeil torende hoog boven het mastje uit. Dacron zeildoek moest nog worden uitgevonden. Het houten statische zeil was weliswaar geen vinding van Jaap Maas, maar het bewees wel zijn hang naar experimenteren met deze weer opnieuw toegepaste manier van vaste zeilvleugels (America’s Cup, red).
(citaat uit: Frans Maas, One-off!, van Joris Danckaers)

In die tijd bouwde de werf van de gebroeders Maas (de vader en oom van Frans) wedstrijdschepen voor alle grote ontwerpers. Ze bouwden de eerste boten van Dick Carter (Rabbit die de Fastnet van 1965 won en Tina die de eerste werd in de One Ton Cup). Ieder jaar bouwde de werf wel een boot voor de beroemde zeilmaker Ted Hood. Ze werden alle Robin genoemd. Regelmatig logeerden in Het Wapen van Breskens bekende ontwerpers als Rod Stephens, Dick Carter, German Frers er tegelijk.

In de zestiger jaren tekende Maas een aantal revolutionaire schepen, zoals de Tonnere de Breskens van Piet Vroon en de Zeezot van Veere van Wessel Deerns. De eerste Tonnere de Breskens, met diepe kiel en trimvlak, maakte Frans Maas beroemd.

De naam Standfast was ontleend aan een van de merken whisky van Charlie Gordon

Al zijn ontwerpen werden op zijn eigen werf gebouwd, zo ook de Standfast 2 van Piet Vroon en mede-eigenaar Charlie Gordon. De naam Standfast was ontleend aan een van de merken whisky van Charlie Gorden. Later kregen alle seriejachten die naam en veranderde de naam van de werf in Standfast.

Frans Maas experimenteerde in die tijd met zijn Standfast ontwerpen in de sleeptank van de TU Delft. Voor hem werd in 1971 de Standfast 43 getest. Dat model werd het uitgangspunt van de serie die de basis was voor het IMS VPP (handicap systeem voor wedstrijdboten). Ook was Maas was een van de eerste leden van de werkgroep ‘ Speurwerk aan Jachten’. Samen met studenten van de TU Delft berekende hij waarom en hoeveel gewicht in het midden van een jacht snelheidswinst en stabiliteit genereert. “Wij denken het, Frans Maas rekende het uit”, zo zei zijn partner in crime aan de TU professor Ir. Jelle Gerritsma.

Verder was hij is huisontwerper van Zaadnoordijk Yachtbuilders (oa Compromis en C-Yacht). De lijst ontwerpen van Frans Maas telt meer dan 260 bouwnummers. Frans Maas heeft vele wedstrijden met Piet Vroon gezeild, als stuurman op de vele Tonnere’s en Formidable’s. In een interview over hun vriendschap zegt Vroon daarover: “Hij (Frans Maas, red.) is van vele markten thuis en heeft dat meermaals kunnen en moeten demonstreren. Zowel het op gang krijgen van motoren als het repareren van onderdelen hoort tot de dagelijkse gang van zaken. Ook de catering kan je rustig aan hem overlaten.”

In een ‘vriendenboek’ dat ter gelegenheid van de 65ste verjaardag van Frans Maas is uitgegeven zegt Jacques Rogge: “Hij die op de mooiste en duurste boten zeilt, ze ontwerpt en bouwt, vindt nog steeds plezier in het zeilen op een kleine oude boot, omdat hij zoveel blijft houden van de zee.”

 

(Met dank aan Hans Zuiderbaan, Ineke Peltzer, Wilma Valk en Marnix Lippens)

Capella

Reacties

Reacties