Meer over de ‘onzin van de klimaatwet’


Op mijn vorige column ‘De onzin van de klimaatwet’ is in allerlei toonaarden gereageerd. Persoonlijk, poëtisch, maar ook zunig en zelfs zuur. Het onderwerp leeft dus flink en mijn visie op de klimaatwet heeft ook vragen opgeroepen. Dus ik weid er nog een column aan.

Om te beginnen wil ik het nog wat erger maken. Want niet alleen veel windparken zullen onzin blijken, maar ook veel van de ultralelijke zonneweides die op industriële schaal in ons landschap zullen worden neergezet.
Waarom dat onzin is? Dat zit hem in de uitgangspunten van de klimaatwet. De overheid baseert zich daarbij ‘gewoon’ op de huidige vraag naar energie. Dat is kortzichtig. Dat is overbodig. Daar zit ‘m de onzin.

Van afval kun je leren
Van de geschiedenis kun je leren. Laten we daarom eens naar de geschiedenis van het afval kijken. Tot begin jaren zestig stortte men het afval. Maar de hoeveelheid afval werd meer en meer en de stortplaatsen werden groter en groter en ook het aantal nam toe. Dat leverde alom protesten op: Not In My BackYard! Afgekort, NIMBY. Als reactie daarop ging men over op afvalverbranding. De verbrandingsbedrijven schoten als paddestoelen uit de grond. Ook dat leverde weer protesten op. Toen stonden er mensen op, eerst uit de wetenschappelijke hoek, die zeiden: “Waarom produceren we eigenlijk? Dat is toch onzin? Als we nu eens beginnen al dat afval eenvoudig niet te maken?”

Besparing van 80%
Enkele bedrijven begonnen eraan. De grootste, 3M (een van de grootste producenten van de tape en kunststoffen), scoorde enorm. Ze onderzochten om te beginnen hun eigen bedrijfshuishouden. Wat konden ze gelijk verbeteren in hun gedrag, wat moesten ze herontwerpen, verbouwen, nieuw bouwen? Dat pakten ze aan. Ze kozen voor efficiëntere en minder vervuilende grondstoffen. Daarmee bespaarden ze in enkele jaren 80% van de afvalverwijderingskosten en ook zagen ze dat de totale productiekosten afnamen. Het leverde dit chemiebedrijf een goede naam op. Het voortdurende gezeur met milieuhandhavers en milieugroeperingen veranderde in een warme dialoog. En het leverde ze meer en meer geld op, want afval verbranden werd duurder en duurder.

Volgorde omdraaien
Eind jaren zeventig bereikten deze berichten ook de rijksoverheid. Eindelijk. Kamerlid Ad Lansink – nota bene van het CDA, waar ik qua rentmeesterschap geen hoge pet van op heb, maar dat terzijde – diende een motie in om bij afvalproblemen de volgorde van aanpak om te draaien:
(1) Kijk eerst of je het kunt voorkomen of beperken.
(2) De rest ga je hergebruiken en anders recyclen.
(3) De rest van die rest ga je dan maar verbranden.
(4) En wat dan nog overblijft, moet dan maar gestort.

Deze aanpak is dus precies omgekeerd aan hoe men altijd omging met afval. En het werkte. Hoewel men soms ook de wet even vergat. Zo weet de Omrin met een goede lobby de Provincie Friesland achter zich te krijgen voor een afvalverbranding in Harlingen. Al is er in Nederland genoeg afvalverbrandingscapaciteit, toch komt hij er. Het bedrijf moet hard concurreren om in de afvalverbranding nog aan de weg te timmeren. Dat lukt ze. Het heet een ‘Reststoffen Energie Centrale, als zou het om een energiecentrale gaan. Maar de energie is in dit geval bijzaak, want energie opwekken kan zelfs een ouderwetse kolencentrale veel, veel beter. Wat er wel gebeurt is dat we meer afval importeren uit het buitenland en vanuit ons eigen land door de lage prijzen waarschijnlijk meer afval verbranden dan nodig is. Zonde.
Omrin concurreert goed en stuurt het verbrandingsproces op het scherpst van de snede. Volgens hun eigen metingen, komt er circa 60% teveel zoutzuur uit hun schoorsteen. Dat corrigeren ze door de meetfout te stellen op 60%. Dat is zuur. Vooral voor de longen van de bewoners aan lij van deze afvalverwerker.

Trias Energetica
Terug naar de energie en de CO2-uitstoot. De TU Delft zag dat zo’n omgekeerde aanpak ook voor energie toepasbaar was. Opnieuw is de achterliggende gedachte: voorkomen is beter dan genezen. Die aanpak die ook wel de Trias Energetica heet ziet er zo uit:
1. Beperk de energievraag, zoals je verwarming, koeling, kooktoestel, motorgebruik.
2. (a) gebruik de restenenergie, bijvoorbeeld zoals op de Ecolution de restwarmte van het afgevoerde douchewater het toegevoerde douchewater verwarmt.
(b) gebruik energie uit hernieuwbare bronnen, bijvoorbeeld zonnepanelen of windmolens.
3. Is gebruik van fossiele brandstoffen onvermijdelijk, gebruik het dan zo efficiënt mogelijk en compenseer het, bijvoorbeeld door CO2 terug om te zetten naar extra bomen (carbon) en zuurstof.

Voor thuis en op je schip
Je kunt kunt ook zelf, thuis of op je schip het energiegebruik fors reduceren met aan aanpak volgens de Trias Energetica (op Duurzaam Jacht Ya hanteren we precies dezelfde principes):

  • Kook je nu met een theeketel op een gasfornuis? Doe het dan met een dubbelwandige waterkoker van zeg 50 Euro. Dat scheelt 80% aan energie, het gaat sneller en stiller.
  • Gooi je gasfornuis eruit en koop een inductiekookplaat. Scheelt je zo’n 50-55% energie.
  • Gebruik een hooikist. Breng pasta of aardappelen op het vuur aan de kook. Zodra ze koken, doe je ze in een ‘hooikist’ (een slaapzak of dikke theemuts werkt ook). Het gerecht wordt ook dan gaar, alleen duurt het ongeveer 3 keer zo lang. Dat komt goed uit want ondertussen bak je het vlees, snij je de sla en dek je de tafel. Ook dit bespaart 80% energie. Zorg bij het aan de kook brengen voor een goed sluitend deksel of gebruik een snelkookpan voor nog meer besparing.
  • Gebruik een microwave als je hapjes opwarmt. Dus niet opbakken in de ‘hapjespan’, waarbij de meeste warmte vervliegt. Scheelt je zomaar 50% energie.
  • Op de Ya staat een koelcompressortje van 45 Watt. Normaal gesproken is dat net genoeg om het bier koel te houden op een zondags vaartochtje met een sloep. Maar met een extra goed geïsoleerde koelkast, is die 45 watt voldoende voor een 53 liter koelbox met een 20 liter vrieskist. In de tropen handhaaft de vrieskist -11 graden haalt, het koelgedeelte blijft dan +2 graden!

Het stuk onzin van de klimaatwet
De onzin van de klimaatwet zit dus vooral in de beginselen. Want de klimaatwet slaat de belangrijkste uitgangspunten van de Trias Energetica over. Stap 1 en 2a worden niet behandeld, de wet begint direct bij stap 2b: windmolens subsidiëren en zonneweides laten bouwen. Dat is een grote misser, want juist door de vraag naar energie te verminderen, is een besparing mogelijk van 50 tot 80 procent.

Voorbeelden zijn er volop. Kijk eens naar de Ecolution, het superjacht van wijlen Wubbo Ockels, of naar de Deinemeid als voorbeeld van het klassieke varen. Mijn eigen Duurzaam Jacht is het meest extreem, omdat het laat zien dat je helemaal fossielvrij kunt zijn. En iedereen kan het. Op dit moment worden er nogal wat catamarans gebouwd waarbij alles elektrisch gaat. Ook die schippers zullen gaandeweg leren dat ze fossielvrij kunnen blijven varen, omdat ze zomaar 80% in hun energievraag kunnen bezuinigen.

Professor Rotmans
Ik ben vooral zeiler en milieukundige. Dus je mag alles wat ik zeg best met een korreltje zout nemen. Maar ik wijs je dan graag op iemand die er echt verstand van heeft en die nog veel verder gaat dan ik: Professor Rotmans, hoogleraar Transitiewetenschappen aan de Erasmus Universiteit. Hij zegt keihard dat we 90% van onze grondstoffen verspillen. En voor de fossiele energie komt hij in 2050 zelfs aan een terugdringing van 96%. Dus ik ben met mijn “50 tot 80%” eigenlijk maar een brave Hendrik.

Wat let je?
Nog een laatste woord over de klimaatwet. Als de overheden structureel vergeten om de vraag naar energie te beperken, dan is de inhoud van de Klimaatwet voor het grootste deel onzin. Niet om wat er staat, maar omdat de uitgangspunten niet deugen. Dan komen er nog meer “hekken zoals voor Urk” aan windmolens, en dan fietsen we op onze zomerse zondagmiddag gezellig door de uitgestrekte parken van de zonne-energie-industrie.

Kortom: met die Klimaatwet komen we er niet. Neem dus zelf actie, doe het. Het leeft comfortabeler en je voelt je gelukkiger als je het leven van je kinderen en kindskinderen een betere kans geeft. Dus wat let je?

Peter Hoefnagels

Reacties

Reacties