Zo vader, zo zoon
Wietse Bandstra, als kleine jongen jaagde hij mee aan het schip van zijn vader tijdens de strontrace, en zei hij: “ea haw ik myn eigen skip” Nu…. Op leeftijd, 31 jaar, is het eindelijk zover en vertelt hij hierover aan zeilhelden.
Hoe is het zeilen bij jou begonnen?
Het virus is tijdens die strontrace wel begonnen. Mijn vader had beloofd dat ik mee mocht, als ik 12 was. Echter toen ik 11 was verkocht hij het schip. Het verlangen om zelf te gaan varen bleef en toen ben ik dus gaan bemannen. Ik mocht vrij snel aan de grootschoot en 6 jaar geleden werd ik gevraagd als tacticus, adviseur, op een skûtsje dat net gepromoveerd was naar de A-klasse. We werden dat jaar 9e van de 16 tijdens het IFKS kampioenschap, een mooie prestatie.
Daarna werd ik benaderd door een oud-schipper die nog een schip had en vroeg of ik daar op wilde schipperen. Met vrienden en deels oude bemanning van het schip hebben we een team samengesteld. Dat jaar hebben we veel geleerd en zelfs gepromoveerd naar de B-Klasse. Het jaar daarop hebben we veel getraind en geleerd en zijn we zelfs 2e werden; promotie naar de A-Klasse! Het hoogste niveau in de IFKS (Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen). Helaas werd in het jaar dat we uit zouden komen in de “A” het schip verkocht dus moesten we een ander schip organiseren. Met de Singelier, met 20 ton, het zwaarste schip in de klasse, kwamen we 3 punten te kort om ons te handhaven in de “A”.
Je hebt een aantal verschillende Skûtsjes gevaren, nu een eigen schip, waarom?
In de B-klasse werden we, met de Singelier, 5e en het afgelopen jaar 7e. Een eigen schip ging kriebelen, samen met cascobouwer en bemanningslid (liereman) Tonko Hofman uit Workum vond ik een casco dat we hebben gekocht, ons eigen schip, de Redbad, kunnen we binnen de regels aanpassen zoals we willen. Vooral qua gewicht, mijn nieuwe is 15 ton Het schip was 17,62 meter lang. Nu is ons schip 20,15 ietsje korter dan maximaal. Langer betekent een hogere rompsnelheid, hoger op het water wat goed is voor de vorm en meer zeiloppervlakte. Wij hebben gekozen voor ietsje kleiner, waardoor ietsje wendbaarder, ietsje lichter waardoor we een tikkeltje beter verwachten te accelereren en we verwachten iets meer topsnelheid te kunnen maken bij lichtere wind.
Ben jij de jongste schipper komend seizoen?
Nee, maar wel een van de jongeren. Tegenwoordig is er een vernieuwingsslag gaande met veel nieuwe en jonge schippers. Veel zonen en zelfs een paar dochters van oud schippers. Ook omdat het een vrij fysieke vorm van zeilen is zie je steeds meer jongere bemanningsleden. Vanuit de studentenzeilverenigingen is er momenteel veel aanwas.
Je vaart af en toe ook J24, wat kan je vertellen over de verschillen en overeenkomsten tussen het scherpe jachten zeilen en het Skûtsjesilen?
De schippers met ook ervaring in de “jachtjes” doen het meestal wel goed. Scherpe jachten zie ik als training voor de skûtsjes. Je komt daar meer situaties tegen en leert er veel over trim. Met skûtsjes kan je niet bij elke header (minne flaach) overstag. Je moet verder vooruit kijken zodat je in een kruisrak niet meer dan 3/4 keer overstag hoeft.
Verschillen:
- Gewicht, drijft langer door
- Grotere krachten.
- Sneller bij licht/mid weer. Moeilijker te hanteren met hardere wind en golven
- Je kan minder vaak overstag. Acceleratie duurt langer
Overeenkomsten:
- Veel verstel mogelijkheden
- Focus eerst op Boat Handling, Boat Speed en dan pas Tactiek.
- “A boat is as good as its crew”
- Nothing makes a skipper look better as a fast ship
Skûtsjesilen wordt beleefd als een toeschouwers sport. Net als de America’s Cup eigenlijk. Rondom het wedstrijd veld zie je altijd veel bootjes met publiek die onder het genot van een biertje de wedstrijden volgen. Het is helemaal mooi als jouw favoriete dorp/stad wint.
Bij de Volvo Ocean zijn ze aan het kijken naar gemengde teams, hoe gaat dat bij de Skûtsje wedstrijden, is het een echte stoere mannen wereld?
Eigenlijk wilde ik geen vrouwen aan boord, zij zijn gemiddeld net ietsje minder sterk waardoor ze niet overal ingezet kunnen worden, en daardoor net iets minder multifunctioneel zijn. Voor een positie als fokkenist of schoteman moet je minimaal 100 kg zijn, eelt op je klauwen hebben, en kan je niet op een voordewinds rak naar binnen om op de puts te gaan zitten.
Maar… ik heb 3 vrouwen aan boord die bij de zwaarden zitten. Deze zijn er in gerold en doen het erg goed. Voor de sfeer is het ook goed om vrouwen mee te hebben en ze zijn vaak meer geconcentreerd en gefocust om hun taak goed uit te voeren. Dit jaar is er zelfs een compleet vrouwenteam. Wij hebben een bemanning van 15 man/vrouw. schipper, 1 adviseur, 3 schotemannen, 2 bij de zwaarden, 1 peiler (iemand die met een stok de diepte meet en daarmee ook de maximale diepgang van het zwaard bepaald), 2 lieremannen, 4 fokkenisten en 1 uitkijk. Met harde wind komt er soms nog iemand bij de grootschoot bij.
Heb jij een tacticus aan boord die bepaald wanneer jij welke kant opgaat met de Redbad?
De meeste schepen hebben een tacticus, bij ons heet dat adviseur. Regelmatig is dit familie van de schipper of een “jachtjeszeiler”. Mijn vader heeft afgelopen 2 jaar de rol van adviseur gehad. Dit jaar ga ik varen met Bas Cremers die ik ken uit de A-klasse, en waarmee ik eerder kampioen ben geworden. Sommige schepen hebben zelfs NL/Europees kampioenen als “adviseur”. Schipper blijft natuurlijk meedenken over tactiek. De adviseur communiceert ook vaker met liereman over trim e.d. of met andere schepen omdat de schipper moet sturen. In een ideale situatie kijkt hij/zij zover mogelijk vooruit.
Wat zijn de doelen van de Redbad?
We investeren in team en boot omdat we uiteindelijk kampioen willen worden in de A. Op de korte termijn is het doel om weer te promoveren naar de A en daar een vaste waarde te worden. Of dat dit jaar al lukt is lastig. Alles is nieuw en het blijft een gok of het schip snel zal zijn. Het onderwaterschip is nog niet geplamuurd en we gaan varen met 2e hands zeilen. Het wordt een uitdaging om alles passend en kloppend te krijgen. Het voordeel is dat we als team wel al 5 jaar bij elkaar zijn en we de tijd hebben tot het kampioenschap in augustus. We varen dit jaar 21 wedstrijden en met het team trainen we ongeveer 10 keer.
Heb je nog tips voor mensen die ook willen gaan Skûtsjesilen?
Volg schepen op Facebook (https://www.facebook.com/skutsjeredbad/) en benader schippers. Je begint vaak als “opstapper”. Als je inzet toont en past bij een team kan je dan uitgroeien tot vast bemanningslid. Ook kan je ons schip huren voor een dag zeilen of een wedstrijd met meerdere schepen als bedrijfsuitje e.d.
Nils Jannichsen
